پاسخ روحانی به نقد فرهنگی سعید جلیلی: کسانی که دم از ساده زیستی می​زدند پایان کارش به کجا رسید؟

دومین مناظره انتخاباتی کاندیداهای ریاست جمهوری با محور موضوعات فرهنگی و اجتماعی در حال برگزاری است.

حسن روحانی دومین کاندیدایی بود که پشت تریبون قرار گرفت. وی با بیان اینکه مسائل فرهنگی و آسیب‌های اجتماعی یکی از مهمترین مسائل اجتماعی و ملی ما است، گفت: انقلاب ما اساسا یک انقلاب فرهنگی بود ولی امروز متاسفانه بعد از 35 سال در زمینه فرهنگی آنچه مردم می‌بایست شاهد باشند را شاهد نیستند.

وی افزود: انقلاب ما انقلاب نور و اخلاق بود، آیا امروز در جامعه ما اخلاق وجود دارد؟ بزرگانی در جامعه ما بودند و هستند که مروج اخلاق بودند. در رسانه‌های عمومی سخنی گفته می شود که مردم آشکارا می‌دانند اغراق و مبالغه است، گاهی آمار غیر دقیق و نادرست است. افرادی از بین مسئولان از رسانه برای تهمت زدن به دیگران استفاده می‌کنند بدون اینکه حکم قضایی صادر شده باشد! وقتی افرادی که مسئولیت‌های سنگین دارند، اخلاق را زیر پا می‌گذارند، چه چیزی از اخلاق باقی می‌ماند؟ وقتی اخلاق رفت، اعتماد عمومی هم از بین می رود؟ این همه چک‌های بی محل، اعتیاد که آمار و ارقامش روز به روز بیشتر می‌شود، آمار حاشیه‌نشینی روز به روز بیشتر می شود. طلاق در یک سال گذشته 7 درصد رشد کرده است. اینها همه آسیب‌های اجتماعی است.

بررسی‌هایی که ما در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت داشتیم، نشان می داد این آسیب ها رو به افزایش هستند. برای اینکه آن مبنای فرهنگی صدمه دیده است.

روحانی در ادامه در بیان راهکارهایش در بخش فرهنگ، گفت: من در میان انواع راهکارهای مختلف مهمترین راهکار را تمرکز زدایی می دانم، تا زمانیکه فرهنگ ما دولتی است، مسائل ما حل و فصل نمی شود. تا زمانیکه ما به جای تعمیق به ترویج بپردازیم، مسائل حل و فصل نمی شود. تا زمانی که دنبال کمیت و آمار باشیم و آمار تولید کنیم -حتی اگر واقعی باشد- اما دنبال اثر بخشی نباشیم، مسائل حل و فصل نمی شود.

این کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: درست است که دولت در زمینه فرهنگ باید سیاست​گذار باشد، باید نظارت کند، باید حمایت کند ولی اولین حمایتش شفافیت در مقررات و ایجاد فضای امن در جامعه است. اما باید کار به صاحبان اصلی و اصحاب هنر و فرهنگ واگذار کنیم و دولت حامی آنها باشد.

در ادامه 7 کاندیدای ریاست جمهوری هب نقد اظهارات روحانی پرداختند که در ادامه می آید؛

محمدباقر قالیباف: اینکه آقای روحانی می گویند رفتار مسئولان در جامعه تاثیرگذار است، حرف درستی است. حتما مردم نگاه می کنند که مسئولان چگونه در مدیریت و گفتار و وعده‌هایی که می دهند چگونه رفتار می کنند؟ اما سوالم از آقای روحانی این است که با توجه به این انتقادها بنا است در دولت ایشان با چه رویکرد فرهنگی به این موضع نگاه کنیم؟ اگر تمرکز را از بین ببریم تمام آنچه ایشان گفتند اصلاح می شود؟ اگر اینگونه است بگویند باید طرح نو درانداخت و به نوعی دیگر به فرهنگ نگاه کرد؟ یکی از ضعف‌های فرهنگ نگاه دوگانه به رابطه دولت و ملت است که بسیار آسیب پذیر است. اما این به تنهایی می تواند مسائل را حل کند؟
محسن رضایی: یکی از آن عواملی که گفتم تاثیر رفتار دولتمردران روی فرهنگ بود. البته دامنه این رفتار غلط در دولتمردان، بسیار بیشتر است. ما باید رابطه دولت و مردم را به نحوی بازسازی کنیم که تحول فرهنگی ایجاد شود.
سیدمحمد غرضی: سوالم از آقای روحانی این است که آیا فرهنگ یک جامعه اکتسابی است یا تزریقی؟ آیا دولت ها موفق می شوند با فرهنگ مد نظر خودشان فرهنگ یک جامعه را ترویج دهند؟

محمدرضا عارف: اگر تمرکزدایی صورت گیرد، ولی نگاه قیم مابانه دولت حل نشود، مشکلی حل می شود؟ آیا شما فعالیت در بخش های هنری را یک حق می دانید یا امتیاز؟ تا الان برخوردها این را امتیاز می دانسته که دولت به خود حق می داده به راحتی این امتیاز را سلب کند. مثل خانه سینما که این دولت حق خود می داند که این خانه را تعطیل کند! چه کار می کنید که این نهادها بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند؟

سعید جلیلی: نگاه به فرهنگ باید تهدید محور و فرصت محور باشد. اگر فرصت ها را درنیابیم نمی توانیم تهدیدها را هم حل کنیم. نباید گزینشی و سیاسی به فرهنگ نگاه کرد. برخی مقولاتی که شما گفتید در کنارش مقولات دیگری هم هست. یک زمانی اشرافی‌گری داشت اوج می گرفت که این قطعا آسیب بخش است. فرهنگ اسراف و دوری از ساده زیستی و تبعیض داشت شکل می گرفت و توجیه می شد. اگر مجموعه آسیب‌ها بخصوص در عرصه حکومت و دولت بتواند آثار سنگینی داشته باشد، حتما تاثیرات مخرب خواهد داشت. باید به مجموعه اینها نگاه کرده و مانع‌شان شویم. به خصوص دولت باید جلوی اشرافی‌گری و تبعیض و فساد و اسراف را بگیرد.

علی اکبر ولایتی: آقای روحانی به بخشی از آسیب شناسی فرهنگی اشاره کردند ولی توقع این بود که بعد از آن راه حل های خود را ارائه دهند. که شاید در 3 دقیقه باقیمانده قصد دارند آنها را بیان کنند.

غلامعلی حدادعادل: آقای روحانی که هم اسما روحانی هستند و هم در کسوت روحانی هستند، اشاره کردند که نگران باورها و اعتقادات فرهنگی هستند و خیلی راجع به سانسور اظهار نگرانی کردند. من هم مدافع سانسور نیستم اما سوال می کنم اگر در یک اثر هنری و یک کتاب یا فیلم به باورهای دینی و مقدسات اهانت شود یا ریشه های پایه ای و اخلاقی جامعه موردهجوم قرار گیرد، شما به عنوان دولت اجازه می‌دهید آن کتاب وارد خانواده ها شود و فساد ایجاد شود؟ دولت شما مانع نمی شود؟ ایشان می گویند «آیا امروز در جامعه ما اخلاقی وجود دارد؟« این یک استفهام انکاری است که اخلاقی وجود ندارد! شاید هم به یک یا چند نفر در عالم اداره کشور انتقاد داشته باشند اما همه شخصیت ها و الگوهای کشور منحصر به همان چند نفر مورد انتقاد شما هستند؟ یعنی در جامعه ما کسی نیست که گفتارش اخلاقی و معنوی باشد رهبری و علمای دین و مراجع که اینقدر تبلیغ می کنند و اینکه می​گوید فرهنگ باید به دست مردم باشد، مگر امروز برای مثال مساجد به دست مردم نیست.

حسن روحانی در وقت 3 دقیقه ای خود در پاسخ به نقدهای مطرح شده، گفت: راه‌حل این است که وقتی سیاست ها را دولت وضع می‌کند و قانون شفاف می شود، به انجمن‌های حرفه ای و نظام صنفی واگذار کند، چه اشکالی دارد نظام های صنفی از هنرمندان روزنامه و ... داشته باشیم؟ و آنها خودشان کنترل کنند؟ وقتی قانون وجود دارد مگر دولت به تنهایی می تواند فرهنگ را حل و فصل کند؟
وی افزود: اگر می گویم اخلاق مشاهده نمی شود؛ منظور این است که آن اخلاقی کمال و مطلوب است که مورد انتظار این نظام و انقلاب است. اخلاق از قبل هم بوده ومردم هم مسلملان هستند. اما انتظار این بود که اخلاق اینگونه باشد. آیا اخلاق را فقط افرادی که ممیزی می کنند، می‌فهمند؟ باید مسائل فرهنگی را به اهلش سپرد.
روحانی تصریح کرد: اینکه گفته می شود فرهنگ اشرافی گری نباید باشد، درست است و فرهنگ اسراف نباید باشد، وجدان کاری باید باشد. اما متاسفانه کسانی که دم از ساده زیستی زدند، ببینیم پایان کارشان به کجا رسید! کسانی که دم از فساد زدند فسادهای 3 هزار میلیاردی از دولت شان سربرآورد.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، وی خاطرنشان ساخت: اگر آزادی دادیم، آن وقت می توانیم جلوی فساد را بگیریم. به نظارت‌های رسمی اکتفا نکنیم. فرهنگ تزریقی نیست. اشکال ما این است ک فکر می کنیم فرهنگ آبشاری است که باید سرمردم باز کنیم! فرهنگ چشمه های جوشانی است که در نهاد مردم است و باید به آن توجه کنیم. این شرایطی که در جامعه ما به وجود آمده که نگاه قیم مابانه به فرهنگ نمی خواهیم ما قوام می خواهیم اگر به فرهنگ قوام دهیم موفق می شویم.